Onderstaand artikel is geplaatst in de nieuwsbrief van de Graalbeweging Nederland – april 2021
Het Witte Huiswerk met Sunny Bergman
– een persoonlijke reflectie van Nicole Zonderhuis –
In het kader van de Internationale Dag Tegen Racisme en Discriminatie op 21 maart, plaatste BNNVARA een test online om mensen bewust te maken van hun witte privileges. Ik vond het een bijzondere test, dus plaatste ik die op mijn facebookpagina. Ik heb vanwege mijn kennis over de Mayakalender ruim 1000 volgers en meer dan 3000 vrienden. Mijn berichten worden veel gelezen, gedeeld en geliked. Maar nee. Deze enquête werd door niemand geliked behalve dan degene van wie ik de test had. Opmerkelijk…
26 maart was, in het kader van de online gespreksavonden van Het Witte Huiswerk van het Graalhuis, activiste en documentairemaakster Sunny Bergman te gast. Sinds haar documentaire Beperkt houdbaar (2007) waar ze scherpe kanttekeningen plaatst bij het huidige schoonheidsideaal, ben ik een enorme fan van Sunny. Graag deelde ik op Facebook dit Graalevenement. Ook deze post werd nauwelijks geliked. Gek vond ik. Opvallend. Vervelend ook! Als test plaatste ik een post over mijn zelfgemaakte zevenbladpesto en binnen 30 minuten had ik 45 likes. Wat is hier gaande? Waarom willen mijn vrienden geen confrontatie met hun ‘witheid’?
Ter voorbereiding werden we uitgenodigd om haar documentaire Wit is ook een kleur alvast te kijken. Wat ik mooi vind aan Sunny zijn haar open bijna naïeve vragen. En het feit dat ze altijd doorvraagt. De meest choquerende scene uit de docu werd die avond ook via Zoom getoond. Kinderen van ongeveer vijf of zes jaar kregen twee poppen voor zich met de vragen: wie is het liefste kindje? Wie is stout? Alle kinderen, ook zonder wit huidje, kozen de witte pop als de liefste en de donkere pop als het stoutst. Bij een andere test bleek zelfs dat hoe donkerder het poppetje was, hoe stouter. De ouders van de kinderen waren bewuste en linkse ouders. En toch bleken hun kinderen al ‘besmet’ met deze racistische denkbeelden. Waar halen kinderen dat vandaan? Waardoor worden zij (en dus ook wij!) allemaal beïnvloed?
Zonder dat deze vraag wordt opgelost, wordt wel duidelijk dat er nog veel huiswerk te doen valt: wit huiswerk. En dat kan alleen als we bereid zijn, de superioriteit die gekoppeld is aan wit zijn, onder ogen te zien. Een populaire term in deze tijd is ‘inclusief’, waarmee bedoeld wordt dat niemand wordt uitgesloten. Maar impliciet zeggen we zo dat er ook een exclusief is! En dat we nu bereid zijn bepaalde groepen wel binnen te laten in ‘ons groepje’. Sunny laat dit in haar documentaire duidelijk zien. “Maar ik heb geen probleem”, zeggen de witte mensen. Nee, dat is het juist…
Tijdens de intieme zoomsessie met Sunny bespraken we de weigering van de witte mens om zijn witheid te benoemen en al helemaal zijn daaraan gekoppelde superioriteit. We willen er niet aan! En ik begrijp het wel: als je je superieur voelt wil je ook niet zien in welke voordeelsituatie jij je bevindt. Wie niets te klagen heeft, gaat ook niet klagen. Waarom zou je stilstaan bij de manier waarop je gekomen bent waar je bent? “Wit huiswerk kun je een ander niet opdringen”, zegt Sunny, “het is een proces van jaren, van steeds meer bewust worden van jezelf ten opzichte van de ander.” En Sunny geeft ook in alle eerlijkheid toe dat zij zelf nog altijd subtiel racistische patronen bij zichzelf tegenkomt, zelfs na jaren introspectie.
Sunny heeft mij echt aangezet tot dieper onderzoek. Ik ben bereid mijn bevoorrechte positie onder ogen te zien. En om eerlijk te zijn werd ik ook geconfronteerd met een pijnlijke waarheid: het is reuze comfortabel om bevoorrecht te zijn! We kunnen nog zo spreken over liefde en gelijkheid, maar wie in deze comfortabele stoel blijft zitten, spreekt lege woorden.
Nicole E. Zonderhuis
Graaljaargroep
Wit is ook een kleur – documentaire Sunny
Het witte ras ontwaakt uit haar slaap
De plantage van onze voorouders
In de achtdelige podcastserie ‘ onderzoekt Maartje Duin sporen van het slavernijverleden in haar familiegeschiedenis.
Recente reacties