Spirit allways answers…
Vorig jaar stelde ik de voorouders de vraag of de zweethut een inheemse ceremonie is.
Na de KIVA ceremonie is er de wens om een inheemse ceremonie vorm te geven. En dan hebben we weinig documentatie om op terug te vallen. Bij de KIVA deden we zweethutten in ochtend en avond, maar hielden we die erin, ja of nee?
Elke zweethut heeft tot doel niet alleen om het lichaam te reinigen maar vooral ook de geest en het hart. Het is een onbeschrijflijke totale zintuiglijke onderdompeling in een samengaan van alle elementen: de hitte, de dampen, de stenen, het vuur, het water, het donker, de stilte, het sissen van de stenen, de geuren van de kruiden…
Het is geweldig en weldadig.
Al jaren doe ik zweethutten, overal ter wereld en in vele vormen. Mijn eerste zweethut deed ik op 21 december, de dag van dit schrijven.
Terwijl we in het donker van de hut zaten begon het buiten te sneeuwen. Toen we uit de donkere hitte kropen ontmoetten we een witte koude helderheid. Wat een geweldig contrast tussen binnen en buiten. Deze eerste zweethut was een ontdekking voor me. Ik werd me ervan bewust dat wanneer mijn ogen niets zagen, mijn andere zintuigen gingen zien. Ik kon precies vertellen hoe en waar iedereen zat en hoe het hen vergaan was. Die eerste jaren zat ik maandelijks in een zweethut in Nederland, die meestal op Noord-Amerikaanse wijze verlopen; een hut van wilgentakken, bedekt met dekens, een vuur met stenen buiten.
Later maakte ik kennis met andere manieren; de chuj van de Mam Maya in Guatemala; een lemen hut waar het vuur binnen werd gestookt en de ruimte en de kan water heel warm wordt en waar je in je eentje naar binnen gaat voor een reiniging. (https://youtu.be/x0cNFe409So)
De Temazcal; de Mexicaanse lemen hut waar soms het vuur tegen de zijkant wordt gestookt en die dan een in een midden binnen een waterbad heeft waar je een ceremoniële onderdompeling kunt krijgen. Zie: https://youtu.be/sLVPnwReH3U
De banja, Russische sauna, in Siberië met naast de zweetruimte de aangrenzende wasruimte met heet en koud water.
Zweden kent de zweethutten, maar hoe zit het met Nederland? Mijn oma nam regelmatig hete stoombaden maar dat hield in: met een handdoek over je hoofd boven een bak heet water met kamille of andere kruiden hangen.
Dat zou weldadig zijn voor je luchtwegen en je huid. Maar kenden wij de zweethut waar je met meerdere mensen inkroop? Eén van de redenen waarom ik dacht dat we geen zweethut hadden is omdat we op veel plaatsen weinig stenen hebben om te verwarmen.
Deze vraag bracht ik het universum in. En zoals vaak….. Spirit allways answers…
In september 2022 komt het volgende bericht:
‘Sauna’ uit de Bronstijd gevonden in Nijmegen van zo’n 3600 jaar oud.
bron: Historiek.net
In Nijmegen hebben archeologen sporen gevonden van twee zweethutten en enkele waterkuilen uit de Bronstijd. Volgens de onderzoekers gaat het om een unieke vondst voor het vasteland van Europa.
Wat een geweldig nieuws! Wij hadden echte zweethutten. Aangezien op de vindplaats in Nijmegen geen sporen zijn gevonden van graan en nauwelijks botmateriaal is aangetroffen, sluit men uit dat deze burnt mounds gebruikt werden voor voedselbereiding. De archeoloog zegt:
“Het roept het beeld op van een ‘oord van onthouding’. Met de keuze voor een open plek in een eikenbos, op ruime afstand van de woonplaats, mogen we hier zelfs een gewijde sfeer vermoeden. De grondsporen en vondsten samen dringen het beeld op dat we hier met een ‘sauna-site’ te maken hebben.”
Eén van de hutten diende volgens de archeoloog vrijwel zeker als zweethut. Over de andere is hij minder zeker. Een grote waterkuil vlakbij de sauna diende mogelijk als koudwaterbad.
En voor het gebrek aan stenen hadden ze een oplossing: in de ‘Nijmeegse sauna’ werden niet alleen hete stenen gebruikt, maar vooral hete kleibollen. Daarvan zijn er vele honderden gevonden. Tijdens een experiment hebben archeologen uitgezocht of kleibollen inderdaad bruikbaar zijn in prehistorische sauna’s. Hiervoor werden leembollen vier tot vijf weken gedroogd en vervolgens in een ondiepe vuurkuil geplaatst, rondom een houtvuur. Van den Broeke:
“Na minimaal drie uur werden exemplaren met een temperatuur van omstreeks 200 graden Celsius met koud water overgoten. Dit leverde geen breuken op, alleen stoom. Een tweede onderdeel was het onderdompelen van leembollen in een emmer met tien liter water. Dit gebeurde onder meer met een serie van vijf bollen die tot circa 350 graden waren verhit.” Deze handeling werd enkele malen herhaald. De schade aan de leembollen bleef daarbij beperkt tot enkele scheurtjes in een van de vijf bollen. Hierdoor kwam men tot de conclusie dat leembollen nog beter tegen temperatuurschokken kunnen dan veel steensoorten die in bekende burnt mounds werden gebruikt.
Wat een geweldige ontdekking! Het is niet zeker wie de mensen waren die zich af en toe naar deze plek begaven. Mogelijk ging het om enkele families uit de omgeving van wie de boerderijen bekend zijn. Maar gezien de grote zeldzaamheid van prehistorische sauna’s in onze contreien, werd de zweethut mogelijk door religieuze specialisten uit een veel ruimer gebied bezocht.
Als ik kijk naar de locatie valt me op dat het in een bocht van de Waal ligt – aan de andere kant ligt Nijmegen. We weten dat bochten in rivieren steeds krommer worden. Dus wie weet lag het ooit dichter bij de rivier. Een stukje noordelijker was het dorp. Dichtbij is ook Berg en Dal met de mottenburcht, Hunnerberg en Duivelsberg. Een krachtige plek met een wijds uitzicht. Al in de oudheid waren hoogste punten gewijd aan goden en godinnen. Mogelijk kon met hier een rituele reiniging ondergaan alvorens de tempel te gaan bezoeken.
Er is nog een bijzonder detail aan deze ontdekking; De vondst werd al ongeveer twintig jaar geleden gedaan, maar pas recent zijn de resultaten nader bekeken en uitgewerkt. De onderzoeker zegt dat hij simpelweg geen idee had wat hij gevonden had twintig jaar terug. Mogelijk heeft de onderzoeker in de afgelopen jaren zelf een zweethut bezocht. Je kunt namelijk alleen ontdekken wat je kent. Wederom: de kronkel in de wetenschap, waardoor men nooit iets echt nieuws kan ontdekken!
Kijk ook naar deze vondst.
Maar IK heb mijn antwoord!
Zweethutten zijn inheems!
NIcole E. Zonderhuis
Recente reacties